Tłumacze i tłumaczenia – fakty, historia, anegdoty. Tłumacze przysięgli, praca tłumacza. Ciekawostki o tłumaczach i tłumaczeniach

Ciekawostki o tłumaczeniach z historii

1) Jedną z pierwszych przetłumaczonych ksiąg świata, była sumeryjska epopeja o Gilgameszu. Została napisana pismem klinowym na glinianych tabliczkach 4 tys. lat temu.

2) W starożytności wybitni autorzy zajmowali się także tłumaczeniami. Na przykład Cyceron (Marek Tulliusz Cyceron, 106 p.n.e.-43 n.e) tłumaczył z języka greckiego na łaciński grecką poezję i literaturę.

3) Po tym, jak USA zażądały od Japonii bezwarunkowej kapitulacji, japoński premier Kantaro Suzuki skomentował to słowem: mokusatsu (bez komentarza). Amerykańscy tłumacze przetłumaczyli to japońskie słowo nieprecyzyjnie, jako: niewarte komentarza, co władze USA odebrały jako wyraz pogardy. 10 dni później Amerykanie zrzucili nad Hiroszimą bombę atomową.

4) UNESCO założyło Index Translationum, które jest bazą danych wszystkich książek przetłumaczonych na inne języki. Okazało się, że najczęściej tłumaczeni pisarze, to (w kolejności): Agatha Christie (autorka kryminałów, ponad 7 tys. tłumaczeń), Juliusz Verne (około 5 tys.) i William Szekspir (ponad 4 tys).

Tłumaczenia Biblii i Dzień Tłumacza

5) Obliczono, że istnieje ponad 500 tłumaczeń Biblii i około 1300 tłumaczeń Nowego Testamentu.

6) Dzień Tłumacza odbywa się co roku 30 września. Dlaczego akurat wtedy? 30 września 420 n.e. zmarł w Betlejem święty Hieronim ze Strydonu. Był autorem tłumaczenia Biblii z języka greckiego i hebrajskiego na język łaciński. To tłumaczenie nazwano potem: Wulgata. Na soborze trydenckim w 1546 roku Wulgatę uznano za oficjalne tłumaczenie Biblii, obowiązujące w kościele katolickim.

7) Miłośnicy Star Treka, kultowego serialu science-fiction, zadali sobie wiele trudu, aby przetłumaczyć Biblię na język klingoński. Ten język nie istnieje i został wymyślony na potrzeby serialu.

Kolejne ciekawostki o tłumaczach

8) Powieść amerykańskiego pisarza Hermana Melville’a (1819-1891) “Moby Dick” zaczyna się słowami: Call me Ishmael (Nazywajcie mnie Izmael). W tłumaczeniu polskim jest: “Nazywam się Izmael”.

9) Prezydent Lech Wałęsa będąc w Japonii powiedział, że komuniści są jak rzodkiewka: z wierzchu czerwoni, a w środku biali. Nie wiedział, że w Japonii jest tylko biała rzodkiewka i żart nie zostanie zrozumiany. Na szczęście tłumacz był Polakiem, wiedział o tym i potrafił wybrnąć, więc Japończycy zrozumieli żart.

10 ) Amerykańska dywizja w 1918 r. została otoczona we francuskim Argonne przez wojsko niemieckie. Niemcom udało się złamać szyfry radiowe i znali wszystkie tajne informacje, dzięki czemu zadawali Amerykanom duże straty. Gdy Amerykanie się o tym dowiedzieli, tajne radiowe komunikaty zaczęli przekazywać Indianie z plemienia Czoktawów. Niemcy je przechwytywali, jednak nie byli w stanie ich przetłumaczyć.

11) Co jakiś czas mają miejsce dyskusje, na temat zaskakujących tłumaczeń tytułów filmów. Wśród najciekawszych przykładów kreatywności tłumaczy i decydentów, są m.in. (z lewej tłumaczenie polskie, z prawej oryginalny tytuł):
Elektroniczny Morderca – Terminator.
Za wszelką cenę – Million Dollar Baby.
W rytmie hip-hopu – Save the Last Dance.
Orbitowanie bez cukru – Reality Bites.
Szklana pułapka – Die Hard.
Włamanie na śniadanie – Bandits.

12) 60% stron internetowych świata jest w języku angielskim. Kolejne miejsca zajmują: rosyjski, hiszpański, turecki, perski, francuski, niemiecki, japoński, wietnamski, chiński, portugalski, arabski, włoski. Na 12. miejscu jest język polski. Z uwagi na szybkie zmiany, podane informacje na pewno są już nieaktualne. Dodamy, że na najwyższy wynik języka angielskiego z pewnością mają wpływ tłumaczenia na ten język.

Praca tłumacza – fakty

13) Aby zostać tłumaczem przysięgłym, trzeba spełnić wiele wymogów. Oprócz posługiwania się językiem polskim, ukończenia studiów wyższych i braku karalności, trzeba zdać egzamin zawodowy na tłumacza przysięgłego, ustnie i pisemnie. Sprawy związane z tym zawodem reguluje ustawa z dnia 25 listopada 2004. Dodamy, że w pewnych przypadkach tłumaczeń może dokonywać konsul RP.

14) Ponieważ tłumacze przysięgli mają dostęp do treści tajnych, obowiązuje ich tajemnica zawodowa. Dlatego zawód tłumacza jest tzw. zawodem zaufania publicznego.

15) Tłumacz przysięgły pod swoją pracą umieszcza pieczęć. Oprócz imienia z nazwiskiem i własnoręcznym podpisem, na tłumaczeniu musi być informacja o obecności osoby na ministerialnej liście uprawnionych oraz repertorium (wpis do rejestru tłumaczeń).

16) Tłumaczenia ustne płacone są od liczby godzin czasu tłumacza. Jednostką rozliczeniową tłumaczeń pisemnych jest strona (1125 znaków ze spacjami dla tłumaczeń uwierzytelnionych) lub 1800 znaków ze spacjami przy tłumaczeniach zwykłych. Sposób liczenia może się różnić, w zależności od uzgodnień.

Ciekawostki o tłumaczach: (c) Anegdoty.pl

Zobacz też:
> Anegdoty historyczne
> Ciekawostki o języku migowym