Karykatury ciekawostki

Chyba wszyscy wiedzą, że karykatura to żartobliwie narysowany portret. Ale na tym wiedza przeciętnej osoby na temat znajomości sztuki karykatury się kończy. Właśnie nadarza się okazja, abyś na ten temat dowiedział się czegoś więcej

Karykatura – co to takiego?

Słowo karykatura pochodzi od włoskiego słowa: caricare – czyli przesadzać, szarżować. Nic dziwnego – karykatury to portrety, na których wyolbrzymiono niektóre części twarzy lub ciała. Jednak jest to tak sprytnie zrobione, że wciąż każdy z nas wciąż wie o kogo chodzi. Karykaturzyści celowo deformują świat rzeczywisty. Gdy ktoś ma duży nos, trochę go powiększają. Jeśli usta są wąskie – na karykaturze najprawdopodobniej będą jeszcze węższe. Bo karykatura, to zabawa z proporcjami – po to, aby wywołać uśmiech u oglądającego.

Oczywiście karykatury są różne, tak jak różni są ich autorzy. Każdy oprócz talentu ma swoje doświadczenia, swoją wizję, swój styl. Z tej samej twarzy każdy karykaturzysta wydobędzie coś innego i każda karykatura będzie wyglądać inaczej. Ale zawsze będzie podobna do konkretnej osoby.

Karykatura ze zdjęcia czy z modela?

Czy obojętne jest narysowanie ze zdjęcia czy z modela (osoby siedzącej przed artystą)? Oczywiście, że nie. Zdjęcie, to uwieczniony już obraz osoby, którą nie można już ustawić tak, jak artysta chce. Osoba na zdjęciu może mieć przypadkowy grymas na twarzy. Piękne, duże oczy w chwili robienia zdjęcia kobieta może zmrużyć (bo było ostre słońce). Jedno zdjęcie nie pokazuje jak naprawdę ktoś wygląda, bo może być zupełnie przypadkowe. Ktoś oglądający ocenia potem wynik pracy karykaturzysty lub portrecisty. Nie widzi zdjęcia, z którego podobizna powstała. Ocenia jedynie efekt. A ten jest dobry tylko wówczas, gdy zdjęcie było dobre. Artysta nie może sobie wyobrazić jak ktoś wygląda. On jedynie może zrobić coś, co widzi na zdjęciu. Oczywiście, przetwarzając go dzięki swojemu talentowi.

Niektórzy portreciści wolą rysować (malować) ze zdjęcia, bo model przynajmniej się nie kręci. Do tego mają znacznie więcej czasu, aby przypatrzyć się szczegółom. Karykaturzyści, których zadaniem nie jest zrobienie podobizny w skali 1:1, ale interpretacja tego co widzą, wolą rysować z modela.

> Karykaturzysta na Wigilię firmową

Od zdjęcia zależy dobry efekt

Nigdy nie wiadomo, czy zdjęcie, które dostarczył klient jest aktualne. Może się okazać, że dlatego karykaturzysta lub portrecista stworzy podobiznę niepodobną do aktualnego wyglądu twarzy czyjejś osoby. Niektórzy klienci beztrosko mówią: “Niech go pan postarzy o 10 lat, aktualnego zdjęcia nie mam”. Lub jeszcze lepiej: “Szwagier przez 20 lat się nie zmienił, wciąż wygląda identycznie, jak na tym zdjęciu ze swojego ślubu, które wysyłam”.

Nawet przeciętny człowiek, a tym bardziej artysta od lat rysujący tysiące portretów lub karykatur wie, że twarz człowieka wciąż się zmienia. To niemożliwe, aby twarz przez 20 czy 10 lat wcale się nie zmieniła. Szczególnie dotyczy to dzieci. Czasem kilka miesięcy, to ogromna różnica, więc twarz wygląda całkiem inaczej.

Karykatura – sztuka dla indywidualistów

Czy rysowania i malowania karykatur można się nauczyć w szkole, na uczelni? Dotychczas prawdopodobnie nikt na świecie nie wpadł na pomysł, aby np. stworzyć taki kierunek na studiach plastycznych. Tworzenie karykatur jest specyficzne, indywidualne i w przeciwieństwie do nauki rysunku (np. rysowanie portretów) nie można się tego nigdzie nauczyć. Trzeba dużo podpatrywać u innych i jeszcze więcej rysować. To sztuka dla indywidualistów.

A właśnie. Czy karykatura, to dziedzina sztuki? Niektórzy stworzone przez artystę karykatury pogardliwie nazywają rysuneczkami. Uważają, że to nic nie warte byle co. Tymczasem karykatury tworzyli artyści należący do światowej czołówki, np. impresjoniści, których dzieła na aukcjach aktualnie osiągają wartość liczoną w milionach dolarów. Niewielu o tym wie, bo nie był to główny nurt ich twórczości.

A poza tym sztuka karykatury rozpowszechniła się na świecie wraz z rozpowszechnieniem druku i prasy. Czyli nie tak dawno. Może dlatego tak niewiele o niej wiemy? Za to każdy z nas chętnie ogląda dowcipnie przedstawione podobizny, najczęściej w prasie czy w internecie.

Karykatury ciekawostki – tekst i przykłady karykatur: (c) Szczepan Sadurski
Znany karykaturzysta polski, szef Karykatury.com

Zobacz też:
> Karykaturzysta na weselu