Nagrody Nobla ciekawostki, historia, laureaci

Historia Nagrody Nobla

1) Alfred Nobel, wynalazca m.in. dynamitu, bogaty szwedzki przemysłowiec, w testamencie przekazał 32 mln koron instytucji (wkrótce powstała Fundacja Noblowska), która będzie nagradzać wybitne osobistości z pięciu dziedzin: pokój, literatura, chemia, fizyka i medycyna. W 1968 r. dodano także ekonomię.

2) Pierwsza ceremonia wręczenia Prix Nobel odbyła się 10 grudnia 1901 roku. Nagród nie przyznano w latach 1940-1942, z powodu trwającej wojny.

Gdzie, kiedy, jaka Nagroda Nobla

3) Nagrody Nobla wręczane są dorocznie w rocznicę śmierci Alfreda Nobla czyli 10. grudnia.

4) Nagrodą jest wysoka kwota pieniędzy w szwedzkich koronach (aktualnie jest to ok. 950 tys. euro), złoty medal z wizerunkiem Alfreda Nobla oraz specjalny dyplom.

5) Nagrodę Nobla od 1902 r. wręcza osobiście aktualny monarcha Szwecji.

Zgłaszanie kandydatów do Nagrody Nobla

6) Kandydatów do Nagrody Nobla można zgłaszać do końca stycznia. Po selekcji, z kilkuset kandydatur, pozostaje ok. 150-200, w marcu pozostaje 10-20 kandydatur. To z nich pięcioosobowy Komitet Noblowski wybiera tych, którzy w kolejnym roku otrzymają nagrodę.

7) Nie każdy może zgłaszać kandydatów do nagrody. Ta zasady są ściśle określone. Nie można zgłaszać siebie samego, ani osób które już nie żyją.

8) Najczęściej jest to nagroda nie za konkretne osiągnięcie, lecz za wieloletnią karierę, dlatego najczęściej nagradzane są osoby w podeszłym wieku. Średnia wieku laureatów, to 59 lat.

9) O tym kto i kogo zgłosił do Nagrody Nobla, dowiadujemy się 50 lat później, po ujawnieniu informacji. Chyba, że ktoś ujawni to wcześniej. Dlatego jeśli ktoś nie otrzyma nagrody, za swojego życia nie dowie się, że “otarł się o Nobla”.

Nagroda Nobla ciekawostki

10) Najmłodszy laureat, to 25-letni w 1915 r. William Lawrence Bragg, który Nobla z medycyny otrzymał wspólnie z ojcem. Później, w 2014 r. nagrodzono 17-letnią Malalę Yousafzai, pakistańską działaczkę na rzecz praw kobiet.

11) Zdarzały się wpadki. Albert Einstein Nobla nie otrzymał za teorię względności, ale pracę o fotoelektryczności. Henri Poincare, jeden z najwybitniejszych uczonych przełomu XIX i XX w. nagrody nie otrzymał.

12) W dotychczasowej historii dwóch pisarzy nie odebrało Nagrody Nobla. Byli to: Jean Paul Sartre i Borys Pasternak.

13) Czy można dostać Nagrodę Nobla więcej niż raz? Takie sytuacje zdarzyły się kilkukrotnie. Dwukrotni zdobywcy Nagrody Nobla, to: Maria Skłodowska-Curie, John Bardeen, Frederick Sanger i Linus Pauling. Ten ostatni dostał Nobla z chemii oraz nagrodę pokojową.

14) W latach 1901-2019 było 950 laureatów Nagrody Nobla.

Nagroda Nobla i Polacy

15) Zanim Noble otrzymała Maria Skłodowska-Curie (otrzymała ją wspólnie, wraz z mężem Piotrem Curie), wcześniej zgłaszano jej kandydaturę 20 razy. W ich rodzinie Nobla dostało w sumie 5 osób, co jest rekordem prawdopodobnie nie do pobicia.

16) Wojciech Świętosławski w latach 1936-1960 był sześciokrotnie zgłaszany i Nobla nie otrzymał.

17) Dotychczas Polacy byli zgłaszani do Nagrody Nobla ponad 270 razy. Był wśród nich m.in. Józef Piłsudski.

Nagrody Nobla ciekawostki: (c) Anegdoty.pl
Zdjęcie na górze: Alfred Nobel

Zobacz też:
>