Poznaj tajemnice najsympatyczniejszego polskiego koziołka, który przez wojną zyskał sławę jako bohater historyjki obrazkowej. Po co wędrował po świecie, aby dojść do Pacanowa? Niesamowite ciekawostki o Koziołku Matołku

Przygody Koziołka Matołka

1) Stworzony przez II wojną światową Koziołek Matołek był bohaterem szalenie popularnej (także do dziś) historyjki obrazkowej. Wtedy nie było jeszcze “klasycznych” komiksów (na planszach nie było szereg kardów, a teksty nie były w dymkach). Po każdym prostokątnym kadrem na którym był rysunek, znajdowała się 4-wersowa, rymowana zwrotka. Tytułowa postać oraz kolorowe obrazki były miłe dla oczu (nie tylko dzieci), treść tekstów była dowcipna, a fabuła niezwykle pomysłowa. Koziołek przemierzał Polskę i odwiedzał miejsca na różnych kontynentach. Spotykał po drodze różne postacie, przeżywając zabawne przygody. I szukał swego miejsca na ziemi, mitycznego Pacanowa.

2) W Pacanowie kozy kują – tak zaczyna się pierwsza książka o Koziołku Matołku. Co ciekawe, Pacanów istnieje w rzeczywistości i napiszemy o tym niżej.

Makuszyński i Walentynowicz – autorzy Koziołka Matołka

3) Koziołek Matołek, to sympatyczna postać koziołka, wymyślona przez Kornela Makuszyńskiego (1884-1953). Był prozaikiem, poetą, publicystą i felietonistą, autorem wielu publikacji. Ten wyjątkowo płodny (między 1908 a 1957 r.) autor, zmarł w Zakopanem. Po śmierci został pochowany w na cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku (ul. Kościeliska). W Zakopanem jest też jego pomnik, którego częścią jest postać Koziołka Matołka. Stoi obok domu, w którym mieszkał, w latach 1934-1953.

4) W twórczości Makuszyńskiego są takie książki, jak m.in.: Awantura o Basię, O dwóch takich co ukradli księżyc, Szatan z siódmej klasy, Szaleństwa panny Ewy (wszystkie zostały potem sfilmowane). Co ciekawe, dziś przez wielu jest kojarzony głównie jako autor Koziołka Matołka.

5) Autorem postaci koziołka oraz wszystkich rysunków powstałych do tekstów Makuszyńskiego, jest Marian Walentynowicz (1896-1967). Był architektem i rysownikiem, a dziś jest uważany za prekursora komiksu w Polsce. To Polak urodzony w Petersburgu (Rosja), który ukończył Politechnikę Warszawską. Podczas I wojny światowej służył w wojsku, potem podróżował po świecie (Ameryka, Afryka, Hawaje, Japonia, Chiny i nie tylko). Podczas II wojny światowej był korespondentem wojennym przy 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, co potem opisał w książce
Wojna bez patosu, wydanej w 1969 roku. Pa śmierci, został pochowany na warszawskich Powązkach. Dwukrotnie, w 1920 i 1945 r. został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Jako plastyk – grafik ilustrował książki i projektował ich okładki. Były wśród nich historyjki z Koziołkiem Matołkiem i innymi postaciami (w kolejnych seriach książek).

Książki z Koziołkiem Matołkiem

6) Pierwsza publikacja z Koziołkiem Matołkiem ukazała się drukiem w 1933 roku. Jej tytuł, to 120 przygód Koziołka Matołka.

7) Łącznie, w 1933 i 1944 roku ukazały się cztery książki (w tym 3 pierwsze w 1933 roku). Wydawcą było znane wówczas wydawnictwo Gebethner i Wolff w Warszawie.

8) W 1969 r. wszystkie 4 publikacje wydano w jednej, obszerniejszej książce.

9) Co ciekawe, Koziołek Matołek nie był jedyną postacią tandemu Makuszyński – Walentynowicz. Po sukcesie przygód z Matołkiem, stworzyli też podobne w formie historyjki o małpce Fiki-Miki, o wawelskim smoku i polskich legendach.

Czy Pacanów istnieje?

10) Pacanów, to liczące ok. 1 tys., mieszkańców miasteczko
w woj. świętokrzyskim, w powiecie buskim. Prawa miejskie uzyskał już w XIII wieku i w tym czasie zbudowano kościół św. Marcina. Miasto jest sławne w całej Polsce, odkąd ukazała się pierwsza książka z Koziołkiem Matołkiem w roli głównej. W 2010 roku oddano do użytku Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka. To instytucja o charakterze kulturalnym, w której mieści się Muzeum Postaci Bajkowych, Biblioteka Literatury Dziecięcej i Młodzieżowej. Także czytelnia, sala kinowa i teatralna, księgarnia, kawiarnia oraz sklep z pamiątkami.

11) Na rynku w Pacanowie jest drewniana, spora postać przedstawiająca Koziołka Matołka. W wielu miejscach miasteczka, można zobaczyć jego postać.

Ciekawostki o Koziołku Matołku

12) Koziołek dużo podróżował, chodząc na piechotę. Dlatego ścierały mu się raciczki i chciał dotrzeć do Pacanowa – jedynego miejsca na świecie, gdzie podkuwają kozy, tak jak ma to miejsce w przypadku koni. Bo tam „sprytni kowale umieją podkuć kozy, by chodziły w pełnej chwale”. Oczywiście wszystkie jego przygody są fikcyjne, tak samo jak jego postać, która została wymyślona przez Makuszyńskiego.

13) Początkowe książki z Koziołkiem Matołkiem wyglądały inaczej niż te, które znamy obecnie. Walentynowicz później narysował je ponownie. Obecnie są “ładniejsze” dla oczu oglądających. Po wojnie niektóre fragmenty tekstów uaktualniono, nieco je zmieniając.

14) Wśród wielu przygód Matołka była ta, gdy dotarł do miasteczka, w którym nie można mieć brody. Jeśli było inaczej – delikwentowi obcinano głowę (dziś taką treść uznano by za skandaliczną). Na szczęście udało mu się uciec. Uciekł też Babie Jadze, która chciała go zjeść oraz rozbójnikom.

15) Dziwne przygody Koziołka Matołka, to serial animowany, który wyprodukowano w Studiu Miniatur Filmowych w Warszawie, w latach 1969-1971. Stworzono 26 około 10-minutowych odcinków. Cieszył się dużą popularnością w PRL-u i był emitowany w TVP wieczorami, w porze Dobranocek. Potem serial wydano też na kasetach VHS oraz DVD.

16) Uznawana obecnie za kultową, postać Koziołka Matołka ma szeregu odniesień w polskiej kulturze i życiu codziennym. Przedstawienia o Koziołku Matołku były wystawiane w teatrach. Jego fanką była babka Rozalia z serialu Świat według Kiepskich. W 1971 r. wszystkie części przygód z Koziołkiem Matołkiem, w wersji muzycznej, wydano na dwóch płytach gramofonowych.

17) Planowany w 2008 r. pełnometrażowy film o przygodach Koziołka Matołka, nie powstał.

Koziołek Matołek cytaty

I znów poszedł biedaczysko, po szerokim szukać świecie tego, co jest bardzo blisko.

W Pacanowie kozy kują,
Więc Koziołek, mądra głowa,
Błąka się po całym świecie,
Aby dojść do Pacanowa.

Leży biedak, połamany, jak niemowlę, cały w bieli.
“Gdy nie umrze, to żyć będzie!” Tak doktorzy powiedzieli.

Niech panowie z swojej mnie objaśnią łaski,
co panowie ze mnie zrobią? Czy salceson, czy kiełbaski?”
Wtedy oni zakrzyknęli: “Uwa, uwa! figos migos!”
“Już rozumiem!” – rzekł Matołek, “Kozi ze mnie zrobią bigos!”.

Sto dwadzieścia miał tych przygód,
Czasem wielką poniósł szkodę,
Lecz ocalił cenne życie
I ocalił piękną brodę.

Ciekawostki o Koziołku Matołku: (c) Anegdoty.pl

Zobacz też:
> Myszka Miki ciekawostki
> Sherlock Holmes